Datum: 7 oktober 2025
Zaaknummer: 870436
Onderwerp: Begroting 2026 (en meerjarenbegroting 2027-2029)
Geachte leden van de raad,
Sluitende begroting
Voor u ligt de sluitende begroting 2026 én meerjarenbegroting voor de jaren 2027-2029. Het is de laatste begroting van deze coalitieperiode. Een periode waarin veel ambities zijn verwezenlijkt en stevige fundamenten zijn gelegd voor de toekomst. Het zal niemand ontgaan zijn dat een groot deel van de gemeenten in financieel zwaar weer verkeren. Zo ook de gemeente Gennep. Het college is trots dat het op constructieve wijze samen met uw raad heeft gezocht naar voor Gennep passende oplossingen. In het traject richting de voorjaarsnota zijn proactief keuzes gemaakt en uitgangspunten geformuleerd. Deze uitgangspunten en keuzes zijn grotendeels in de voorliggende begroting verwerkt.
Autonome ontwikkelingen en ambities
In de voorjaarsnota werd al aangekondigd dat we de komende jaren voor extra uitgaven staan. Specifiek als het gaat om de Omgevingsdienst Noord- en Midden Limburg (ODNML) voorheen de regionale uitvoeringsdienst (RUD), de GGD en het sociaal domein. In de voorjaarsnota is tevens besloten om voor de jaren 2026 en 2027 het tijdelijke budget ten behoeve van bouwen in de kernen voort te zetten. Vanaf 2028 is budget gereserveerd voor de dekking van de kapitaallasten als gevolg van nieuw- of verbouw van basisschool de Ratel.
In 2026 wordt verder gewerkt aan de reconstructie van diverse straten in de gemeente. Ook op het gebied van woningbouw en ruimtelijke ontwikkeling blijft het college zich in alle kernen inzetten voor de bouw van meer woningen. Daarnaast gaat het college de belofte, om in iedere kern een dorpshuis te realiseren, inlossen en blijft het oog houden voor digitale ontwikkelingen. Het onderzoek en proces met betrekking tot de huisvesting van de buitensportlocaties alsmede het zwembad krijgt in 2026 verder zijn beslag. Tevens gaan we de opvang van Oekraïense vluchtelingen voortzetten, waarbij we de mogelijkheden voor toekomstige huisvesting onderzoeken.
Ruimte voor ambities fase 2
Om zowel het hoofd te bieden aan onze ambities als ook aan de afnemende inkomsten vanuit het Rijk, blijft de urgentie voor het maken van keuzes nog steeds hoog. Voor de begroting 2024 is het ombuigingstraject doorlopen en in de begroting 2025 is fase 1 van het ruimte voor ambities traject ingezet. Deze trajecten waren vooral gericht op besparingen aan de uitgavenkant en op de interne organisatie. Voor de huidige begroting hebben we in het voorjaar de 2e fase van het traject ruimte voor ambities doorlopen. In deze fase is met name naar de inkomstenkant gekeken. Het maken van keuzes doet soms pijn en dat realiseren we ons terdege, maar dit is noodzakelijk om onze gemeentefinanciën op orde te houden.
Om deze slag te maken worden de komende jaren stapsgewijs de toeristenbelasting en de onroerendezaakbelasting op niet woningen verhoogd tot landelijke gemiddelde tarieven. Daarnaast worden er plannen in werking gezet om de komende jaren met een passend voorzieningenniveau slimmer en efficiënter te werken binnen het sociaal domein en in het onderhoud van de openbare ruimte, wat leidt tot kostenbesparingen. De aanvankelijk beoogde bezuinigingen binnen het sociaal domein hebben we verlaagd en meer gefaseerd ingezet. De beoogde bezuinigingen binnen het budget voor evenementen en cultuur en sport laten we voorlopig achterwege. Hiermee doen we recht aan de behandeling van de voorjaarsnota in de raad.
Financiële situatie
Het begrotingssaldo is de komende jaren vooralsnog positief. Dit geeft op de korte termijn wat speelruimte voor het nieuwe college en de raad. Echter vanuit het verleden weten we dat de uitwerking van toekomstige circulaires van het Rijk grillig kan zijn. De demissionaire status van het huidige kabinet biedt weinig aanknopingspunten richting de toekomst. Afgewacht moet worden hoe de plannen van een nieuw kabinet er uit gaan zien. Wellicht wordt dan ook duidelijk in welk tempo de resterende vertaling van de korting op het gemeentefonds vorm gaat krijgen. Op basis van de laatste inzichten hangt ons nog een te verwerken korting na 2029 van € 1,4 miljoen boven het hoofd.
Dat wetende, plaatst dat de positieve begrotingssaldi van de aankomende jaren in een ander daglicht. Het gezond houden van onze gemeentefinanciën enerzijds en het voorzieningenniveau op peil houden anderzijds, zonder forse lastenverzwaringen voor inwoners en bedrijven, is een continu spanningsveld. Hier moeten ook de komende jaren antwoorden op gevonden worden. Het inzetten van een eventuele fase 3 van het ruimte voor ambitie traject behoort in de toekomst tot de mogelijkheden.
Met inachtneming van deze onzekerheden en de vertaling van de mutaties uit de trimesterrapportages en de voorjaarsnota en de vertaling van de voorstellen van het traject ruimte voor ambities ziet de opbouw van saldo van de meerjarenbegroting er als volgt uit:
Verloop stand begroting 2026-2029 (bedragen x € 1.000) | ||||
|---|---|---|---|---|
Omschrijving | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |
Stand primitieve begroting basis B-2025 | 548 | -76 | -755 | -1.169 |
Bijstelling 2e trimesterrapportage 2024 | 484 | 171 | -207 | -207 |
Bijstelling 1e trimesterrapportage 2025 | -650 | -402 | -294 | -294 |
Stand begroting 2026 na 1e trimester 2025 | 383 | -307 | -1.256 | -1.670 |
Autonome ontwikkelingen voorjaarsnota | -1.192 | -1.515 | -655 | -690 |
Herijking gemeentefonds | 255 | 255 | 255 | 255 |
Autonome ontwikkelingen begroting | -299 | -358 | -821 | -733 |
Ruimte voor ambities fase 2 | 1.539 | 2.063 | 3.216 | 3.517 |
Opvang vluchtelingen Oekraïne | 2.447 | 468 | 0 | 0 |
Totaal | 3.133 | 605 | 739 | 678 |
Tabel: verloop stand begroting 2026-2029 - = nadelig; + = voordelig
Voor de provincie is het een vereiste om voor het eerste of het laatste begrotingsjaar een structureel sluitende begroting in te dienen. Om het structurele begrotingssaldo te bepalen wordt bovenstaand saldo gecorrigeerd met incidentele baten en lasten. Dit betreft voornamelijk de baten en lasten welke samenhangen met de opvang van Oekraïense vluchtelingen.
In onderstaand overzicht is het structurele begrotingssaldo weergegeven. Voor alle jaarschijven beschikken we over een (klein) positief saldo. Hiermee voldoen we aan de eis van de provincie.
Samenvatting structurele exploitatieruimte 2026-2029 (bedragen x € 1.000) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2026 | 2027 | 2028 | 2029 | |||||
Omschrijving | Bedrag | Som | Bedrag | Som | Bedrag | Som | Bedrag | Som |
Totaal lasten (exclusief toevoeging reserves) | 73.804 | 69.336 | 68.449 | 67.606 | ||||
Totaal baten (exclusief onttrekking reserves) | 76.234 | 69.089 | 68.436 | 67.583 | ||||
Resultaat voor mutatie reserves | 2.429 | -247 | -12 | -23 | ||||
Toevoeging aan reserves | 73 | 0 | 0 | 0 | ||||
Onttrekkingen aan reserves | 777 | 852 | 752 | 701 | ||||
Saldo mutatie reserves | 704 | 852 | 752 | 701 | ||||
Begrotingssaldo | 3.133 | 605 | 739 | 678 | ||||
Incidentele lasten (inclusief mutaties reserves) | 5.067 | 935 | 78 | 0 | ||||
Incidentele baten (inclusief mutaties reserves) | 7.988 | 1.403 | 78 | 0 | ||||
Saldo incidentele lasten en baten | -2.921 | -468 | 0 | 0 | ||||
Structureel begrotingssaldo | 212 | 137 | 739 | 678 | ||||
% structureel evenwicht (van totaal baten) | 0,28% | 0,20% | 1,08% | 1,00% | ||||
Tabel: samenvatting begroting 2026-2029 - = nadelig; + = voordelig
Voor een gedetailleerd overzicht van de incidentele baten en lasten verwijzen wij u naar hoofdstuk Financiële begroting.
De begroting bestaat evenals voorgaande jaren uit 4 componenten. In het hoofdstuk "Van Voorjaarsnota naar Begroting" wordt de opbouw van de begroting uiteengezet en worden de belangrijkste mutaties toegelicht. In de daaropvolgende hoofdstukken komen de voorgeschreven onderdelen aan bod, het programmaplan, de paragrafen en financiële begroting.
Wij zien uit naar de behandeling van deze begroting in de gemeenteraad.
Hoogachtend,
Burgemeester en wethouders van Gennep,
Burgemeester Hans Teunissen
Gemeentesecretaris Bart Teunissen
Gemeente Gennep
Ellen Hoffmannplein 1, Postbus 9003, 6590 HD Gennep
T (0485) 49 41 41 • E gemeente@gennep.nl • www.gennep.nl